Mag ik je wat geheimpjes vertellen over geheimen?

“Three may keep a secret, if two of them are dead.” – Benjamin Franklin, Poor Richard’s Almanack

Pssst. Heb je wel eens gehoord dat als je een geheim hebt in LARP dat je het beter kan delen? Ja, ik had het tegen jou. Kom eens hier, we hebben namelijk samen iets te bespreken. Let je wel op dat niemand ons overhoort? Ik wil namelijk niet dat de hele goegemeente dit weet. Dat het niet wenselijk is om die informatie voor jezelf te houden? Maar hoe zorg je dat een geheim spel op levert? En waarom zou ik in hemelsnaam zo dom zijn om gevoelige informatie te delen?

Waarom zijn er eigenlijk geheimen?

Stel je het volgende scenario voor:

Een rechtschapen koning is vermoord door een huurmoordenaar. Het koninkrijk is in rep en roer.

En stel je één voor één deze geheimen voor:

• De kwaadaardige koning: De koning was helemaal niet zo rechtschapen. De huurmoordenaar is dus eigenlijk een held!
• De levende koning: De koning is helemaal niet dood! Hij heeft zijn eigen dood in scene gezet. Er bestaat in eens hoop! De koning kan terugkeren om zijn rechtschapen plaats in te nemen.
• Het ongeluk: Een derde geheim: Het was een ongeluk. De “moordenaar” is gevlucht uit angst voor vervolging. Er was dus helemaal geen kwade opzet!
• De usurpator: En een laatste geheim: Het koninkrijk is helemaal niet zo maar in rep en roer. De vervanger van de koning staat klaar om de macht over te nemen en orde op zaken te stellen. Het is allemaal dus deel van het plan!

Zoals je merkt voegt ieder geheim een nieuwe laag toe aan het verhaal. Ze zorgen dat er nieuwe context ontstaat in het bestaande verhaal en door de veranderende context krijgen personages de kans om zich te heroriënteren. Een geheim bouwt dus mee aan de spanningsboog van het verhaal!

En nog veel mooier – wat nu als al deze geheimen waar zijn en aanwezig zijn in hetzelfde scenario? Het wordt zo een ware achtbaan van interacties tussen partijen; alleen maar omdat ze niet allemaal van dezelfde informatie opereren en daardoor anders handelen, ook al hebben ze misschien allemaal hetzelfde doel.

En zeg nou zelf: Waarschijnlijk heb je het meest genoten van games, films, boeken en LARPs waar gigantische plot twists in zitten. Die zijn alleen maar mogelijk vanwege het bestaan van geheimen, maar ook vanwege het onthullen van deze geheimen!

Waarom bewaren we geheimen?

De binnenspelse reden om een geheim te bewaren is dat er gevolgen zitten aan het onthullen van een geheim.  Een onthuld geheim kan schade aanrichten: soms in de vorm van fysieke repercussies, maar ook reputatieschade aan personages is een veel voorkomende gevolgen. Misschien is het slechts schaamte wat er voor zorgt dat iets niet uitkomt.

Als jouw personage zelf degene is met het geheim, dan bewaar je waarschijnlijk het geheim om te voorkomen dat je zelf de sjaak bent. Het kan natuurlijk zo zijn dat een externe macht er voor probeert te zorgen dat jij jouw geheim niet deelt en je hebt natuurlijk geen zin er in als de keizerlijke wacht achter je aan komt omdat jij jouw mond voorbij gepraat hebt.

En dan is er de meta-reden om een geheim te bewaren: Het is vet cool om een geheim te hebben! Het maakt je bijzonder in de spelwereld en het helpt bij het gevoel dat je er toe doet. Als je het bij jan en alleman neerlegt, kan het zomaar voorkomen dat iemand er vandoor gaat met “jouw” spel en uiteindelijk met de eer loopt te strijken. Foetsie is je bijzondere positie; nu ben je slechts één van velen die weet hoe het zit.

Dus waarom zou ik nou in het toch onthullen?

De primaire reden: Omdat het spel er op rekent. Een geheim is er juist om de extra lagen van de spelwereld en/of de personages te laten zien en is er waarschijnlijk voor de clue van het verhaal (zij het van de spelleiding, zij het van een specifieke speler). Alleen al door de verandering van de context komen er legio aan spelmogelijkheden en wordt het verhaal ervaren zoals bedoelt door de bedenker. Dit gaat dus voorbij jouw personage; je bent deel van een groter geheel zodra je een geheim hebt. Als je er op gaat zitten om de grote held te spelen, ben je egoïstisch bezig!

Maar misschien de belangrijkere reden: Het is leuk om de speldynamiek te veranderen. Door de context te veranderen zorg je ervoor dat er gereageerd moet worden, er ontstaat dus spel. Dit kan op kleine schaal – een geheim delen tussen jezelf en jouw hechte bondgenoten zorgt er voor dat jullie allen verantwoordelijk zijn. Dit kan zorgen voor onenigheid, maar ook voor verbondenheid. Maar ook op grote schaal; publiekelijk onthullen dat jullie allemaal in de val zijn gelopen kan zeker voor een heftig spelmoment zorgen voor een grote groep spelers.

Er zijn altijd van die filmachtige momenten waarop het voor ons cliché-ingerichte brein logisch is dat een geheim op tafel dient te komen – “Ik heb u allen in deze kamer verzameld om te onthullen wie nu werkelijk de moord op dokter Lucky heeft gepleegd.” Maar het is ook een mooi moment voor de spanningsboog en als je merkt dat het spel stil komt te liggen zal menig spelleider je dankbaar zijn als je op dat moment om een spel heen speelt.

Voor de spelers: Dus hoe onthul ik mijn geheim zonder een sul te zijn?

Er zijn altijd personages die flapuits zijn, maar stel dat jouw personage op een geheim zit te broeden waarvan het logisch zou zijn dat hij het mee zijn graf in zou slepen.

Voor de “klassieke” LARP’ers onder ons:

• Onthul je geheimen in ieder geval aan je bondgenoten, want de kans dat iets uit komt als meer dan één persoon het weet is bijna 100%.
• Als je toch van plan bent om het je graf in te sleuren, zorg dat het onthuld wordt nadat jouw personage de pijp uit is.
• Er is niets mis met je mond voorbij praten middels context “Nee, we gaan absoluut NIET met z’n allen naar de tempel.” door de herberg roepen is een mooie manier om iedereen mee te krijgen naar de tempel.
• Vraag aan de spelleiding om via een figurant jouw geheim alsnog uit te laten komen.

Maar nu wil ik inhaken op een artikel van Jolanda, over transparency. Spreek met andere spelers af dat ze misschien achter jouw geheim komen! Dat jouw personage van niets weet,  dat het andere personage van niets weet, maar dat allebei de spelers 100% bewust zijn van wat er speelt kan leiden tot leuke conversaties en spelmomenten. En dit zonder dat het afbreuk doet aan jouw originele personage concept of van het plot van de LARP, juist omdat onze cinematische breinen er omheen kunnen denken en het creatief in de plotlijn kunnen laten vallen.

Sterker nog: Je kunt nog een stap verder gaanen OC adverteren dat je een geheim hebt dat moet uitkomen, niet alleen aan de spelleiding, maar ook aan de jouw medespelers. Er zijn experimenten waar er een OC plaats wordt geboden voor spelers om op te schrijven welke geheimen ze graag onthuld willen zien (“Ik heb een affaire! Wie wil mij bespioneren en dat verklappen!”). Ik zie zelf zeer veel opties voor deze aanpak.

Voor de spelleiding: Hoe zorg ik dat mijn spelers geheimen onthullen?

Als spelleiding is niets frustrerender dan dat spelers op een belangrijk geheim van het plot zitten te broeden alsof het een ei is wat ieder moment opgegeten kan worden door een slang. Hoe krijg je spelers nu zo ver dat verrekte ding te delen?

Zorg voor een band van vertrouwen. Tussen spelleider en speler, maar ook spelers onderling. Een gedeeld wereldbeeld door de spelers en spelleiding is de crux. Een geheim delen moet gezien worden als deel van het verhaal waar wij allen dramatische rollen in spelen, en als spelers argwanend zijn voor het delen van geheimen dan verlies je dit deel van het spel.

Voorkom in ieder geval dat spelers gestraft worden voor het delen van geheimen door elementen van de spelwereld. En misschien zelfs beloond. Het is jammer als een speler een groot geheim onthuld en vijf seconden later (ongewild) de brandstapel op gegooid wordt, of verdwijnt. Nog beter als een speler beloond wordt voor het onthullen van een geheim met een spannende plotlijn (“Je wist dat de koning kwaadaardig was, je bent nu welkom bij het super geheime genootschap van speelse majesteitsschennis!”). Als spelers duidelijk is dat het goed is om mee te bouwen aan het algemene verhaal met de juiste dramatische onthullingen, dan zullen ze eerder meespelen.

Helaas is dit vertrouwen moeilijk opgebouwd, maar het helpt om dit bij de premise en briefings van de LARP te benadrukken en om de juiste voorbeelden te stellen.

Om een geheim heen spelen

Ik heb het nu vooral gehad over het bewaren en onthullen van geheimen, maar ik wil het nu hebben over iets wat ik het liefste wil zien!

Ik wil graag zien dat we meer om geheimen heen spelen. Er is niets bevredigender dan je even van de domme te houden van een geheim waarvan iedereen weet dat het bestaat om het uit te melken voor ieder stukje dramatische spanning dat het kan bieden tot het duidelijk wordt dat een geheim uit moet komen om de volgende lading spanning op te bouwen.

Ik heb zelf vorig jaar deelgenomen aan de ‘Allo ‘allo LARP van Arcana. Deze LARP (Café René) was gebaseerd op een klucht en verre van serieus, maar toonde perfect aan hoe gezamenlijk gedeelde OC geheimen het IC spel ten goede kwamen om zeer goede spanningsbogen te bouwen. Iedereen wist OC dat er René in zijn schort een lading dynamiet staven had, gegeven door het Franse verzet. Maar iedereen wist ook dat dit nog niet diende uit te komen. En des te meer wist iedereen dat het een heel slecht idee was dat Generaal Von Klinkerhoffen aan tafel bij René een sigaar op zou steken, maar toch werd het gedaan en de spanning was, ondanks dat het een klucht was, te snijden. Dit moment had je nooit gehad als er niet om dit geheim heen was gespeeld. Of bijvoorbeeld vrouwen die zich hadden vermomd als mannen bij Orenda – Als dit niet een publiekelijk OC geheim was, was ik er nooit op gekomen om voor de dame die zich voordeed als een jongeman een hoer in te huren om er nou “eindelijk eens een fatsoenlijke vent van te maken.” En dan had dit niet voor minstens 5 andere spelers spel opgeleverd.

De onthulling

Dus: Deel geheimen, IC en OC, voor de verhaallijnen van iedereen om je heen. Probeer zo meer spel te maken en de context te blijven veranderen zodat er nieuwe spanningsbogen ontstaan die er eerst niet waren!