Props met Pepakura

Stel, je wilt een enorm hippe prop bouwen voor een evenement. Het gaat om een prop met een plot-functie die vooral decoratief is. Het gaat dus niet om een wapen of iets wat klappen moet kunnen incasseren of geven, en je voor je bouwmateriaal dus vrij bent om harde materialen te gebruiken. Uiteraard moet de prop wel tegen een spatje regen kunnen en ook enige tijd meegaan, dus duurzaamheid is wel een aandachtspunt.

In dit geval nemen we even een staf als voorbeeld. De staf is kwestie is nummer 4 uit een serie van staven met als thema ‘de elementen’. Voor lucht had ik al eerder een vogel gemaakt, vuur was een salamander en aarde werd door een hert verbeeld. Ik had de lat qua knutselwerk lekker hoog gelegd voor mezelf en om het niet al te makkelijk te maken wilde ik voor water als dier een zeepaard nemen. 

Het probleem met vormen als een zeepaard (of een hert) is dat het een zeer complexe vorm is. Voor de salamander kon ik nog aan de slag met een basis van kippengaas. Ik had al bedacht dat me dat voor een zeepaard niet zou gaan lukken. Mijn oplossing: Pepakura!

Pepakura

Pepakura is een softwareprogramma waarmee 3-dimensionale vormen omgezet kunnen worden naar knip-en-plak modellen. De software bereidt de vellen voor waar de patronen op staan die je uit kan knippen, er zitten plak-randjes in opgenomen en alles heeft nummertjes om aan te geven welk stukje waar aan geplakt moet zijn. Het maken van de 3D vormen is ingewikkeld, ik kan dat niet maar er is genoeg online te vinden. Google is je beste vriend en je zoektermen zijn ‘pepakura’ en het soort model dat je zoekt. 

Google hielp mij met het vinden van een schitterend zeepaard ontwerp, dat nog gratis was ook! Het ontwerp en de link naar de zeer getalenteerde maker is hier te vinden (ere wie ere toekomt!). Mocht de link ooit sterven dan vind je hier het pfd bestand met alle onderdelen, en hier het Pepakura bestand.

Als je een mooi model hebt gevonden dan is het aan te raden om Pepakura Viewer te installeren. Pepakura viewer is een (gratis) programma waar je bestaande ontwerpen in kan openen. Je kan op de stukjes kan klikken en zien waar ze in je model horen. Heel belangrijk, je kan ook zien waar en op welke pagina ze staan in je berg papier. Zo kun je de aansluitende stukjes erbij zoeken en stukje bij beetje alles in elkaar zetten. 

Je kan met Viewer ook het model printen, of als pdf opslaan. Dit laatste is handig als je het model wilt meenemen naar een copyshop om te laten printen op een groter formaat en steviger papier.

Knippen en plakken

Als je dan alles hebt geprint moet je absoluut niet gelijk alles uitknippen en daarna gaan puzzelen welk stukje waar aan geplakt moet worden, want dan ben je zeker maanden bezig. Mijn zeepaard bestond uit 144 uit te knippen stukjes, verdeeld over 55 pagina’s.  Je knipt de stukjes dus per stukje uit de vellen en laat de rest er op zitten totdat je ze nodig hebt. Het geknipte stukje plak je eerst op de juiste plek en daarna zoek je het volgende stukje om te knippen en te plakken. 

Voor het plakken gebruik ik gewoon hobby-lijm, de goede variant van bison en niet die op waterbasis want die droogt veel langzamer. Heb hierbij geduld, laat de lijm voldoende drogen voor je het volgende stukje er tegenaan gaat frutsen. Als het model wat groter wordt kun je ook een aantal stukjes aan elkaar plakken, en deze zodra de lijm droog is op het grote model plakken. 

Verstevigen

Omdat mijn zeepaard een lang gerekte vorm was en ik hem graag solide wilde bouwen heb ik delen gevuld met pur-schuim. Hier kleeft een enorm nadeel aan: dat spul zet uit op niet altijd voorspelbare wijze! Het heeft zeker de vorm van mijn model beïnvloed maar ik had geluk, de vorm werd er beter van. Dat had ook anders uit kunnen pakken, pas hier dus mee op. 

Al die aan elkaar geplakte stukjes papier hebben zeker een decoratieve waarde, maar het oogt niet erg IC. Je zal de prop dus wel mooi willen maken.

Mijn favoriete middel om props te verstevigen en de vorm beter te maken is papier-maché. Omdat de vorm al bestaat doe ik dat gewoon met repen krant en behanglijm. Je kan ook andere middelen ter versteviging gebruiken, zoals paverpol (textielverharder) en linnen, worbla, epoxy-hars of wapenschuim. Aangezien ik papier-maché heb gebruikt en dat het goedkoopst is (niet geheel onbelangrijk) ga ik daar verder op in.

De combinatie van een papieren basis-vorm en papier-maché heeft een probleem; papier zuigt water op en wordt dan heel buigzaam. Als je op je papieren pepakura-model zomaar papier-maché gaat plakken dan wordt je papieren basisvorm soppig en stort het geheel vrij snel in. Het is wel te fixen, maar dat kost een hoop tijd, energie en gevloek (zoals ik met mijn hert ervaren heb). Om dat te voorkomen kun je op het basismodel een laag acryl-verf smeren. Dit dicht het papier al redelijk af en kun je een stuk veiliger er overheen werken.

Hierna kun je in dunne laagjes papier-maché aanbrengen, tot het stevig genoeg aanvoelt. Je kan (zoals ik heb gedaan) ook nog tussen de lagen acryl-verf gebruiken, dit maakt het nog iets steviger, plus het geeft je de gelegenheid om mooie kleurrijke foto’s te maken om online mee op te scheppen.

En nu het leukste!

Als je model in elkaar gekniptplaktvloekt is, de papier-maché (of andere verharder) is opgedroogd en je even de tijd hebt genomen om op de bank te zitten kijken naar je bouwsel en trots te zijn op jezelf is het tijd voor het leukste onderdeel: afwerken en decoreren!

Voor mijn zeepaard heb ik op een website waarvan ik de naam niet noem (omdat het Aliexpress is) allerlei blauwtinten aan auto-lak-pigment-poeder, nagel-poeder-met-glitters, en onbestemde pigment-poeders besteld. Als je hier aan begint denk dan vooral aan je eigen veiligheid. Niet eens zozeer omdat het inademen van alle soorten pigment-poeders slecht is voor je gezondheid, maar vooral ook omdat als je het in China besteld de materialen niet hoeven te voldoen aan Europese richtlijnen. Die richtlijnen zijn er niet voor niets, ga er dus altijd van uit dat de poeders extra slecht voor je gezondheid zijn! Mondmaskers en handschoenen zijn dus geen overbodige luxe.

Voordat ik met deze materialen aan de slag ging heb ik mijn zeepaard eerst helemaal egaal blauw geverfd voor een goede ondergrond. De pigment-poeders heb ik met hoogglans acryl-vernis gemengd en met een kwast erop gesmeerd. Ik had ook glow-in-the-dark pigment gevonden (mondmasker!!!), voor een extra hip effect tijdens avond-spel en in een dungeon met UV-licht.

Het geheel heb ik afgewerkt met hoogglans acryl-vernis, dit maakt alles waterdicht en zorgt dat de coating tegen een stootje kan.

Nu maar hopen dat de spelers de staf niet gaan gebruiken voor Snode Plannen…