Naaiwerk? Wat heb ik nodig?

Eindelijk is het zo ver. Je hebt besloten hoe je kostuum voor die ene geweldige LARP eruit  gaat zien! Het is nog een half jaar voordat het zover is maar je kan maar beter op tijd voorbereiden toch?

Je zoekt op internet, maar de kleding die je nodig hebt is eigenlijk nét niet te vinden. En daar komt dat kleine, schijnbaar overmoedige stemmetje. Dan maak je het toch zelf?

En wat dan?

In deze serie help ik met de basisideeën van naaiwerk. Dat is dus wat je nodig hebt, hoe je begint, en enige ideeën voor kostuums. Vandaag begin ik met de algemene benodigdheden voordat je met je eerste kostuum kan starten..

Naaimachine

Tegenwoordig wordt naaiwerk niet meer standaard op school geleerd, ondanks dat het een enorm handige vaardigheid is! Het is dus logisch dat je niet meteen weet wat je prioriteiten in materialen zijn als je begint. Er is immers enorm veel op de markt.

Het eerste struikelblok is de naaimachine. Is duurder beter? Is goedkoop duurkoop en vooral: Is het het waard als je nog niet zeker weet of naaiwerk écht een hobby wordt?

Het antwoord is kort en simpel: Ik zou hier persoonlijk nog helemaal niet op focussen! De oorspronkelijke functie van de naaimachine is om de steken die de mens (met de hand) doet te imiteren. En aangezien de machine 3 á 4 steken per seconde kan doen, is het sneller dan met de hand. Maar dat betekent niet dat het onmogelijk is om met de hand te beginnen. Het duurt wellicht wat langer, maar het project komt écht binnen een mooie tijd af.

TL;DR, de machine doet niks wat je niet met de hand kunt doen.

Naaimaterialen naast de naaimachine

Om naaiwerk functioneel te beoefenen heb je natuurlijk wel een aantal dingen nodig. Op de lange termijn kunnen hier betere of andere voorwerpen aan worden toegevoegd. Dus hieronder een handig lijstje (met foto’s) wat jij het beste kunt kopen voor een eerste keer. Deze dingen zijn over het algemeen niet zo duur en zijn vaak zelfs bij supermarkten of warenhuizen te koop. Een tip voor supermarkten: Zoek bij de kantoorartikelen, daar hangt verbazingwekkend veel. De kanttekening moet wel gemaakt worden dat de betere kwaliteit echt bij de fourniturenwinkels gezocht moet worden.

Naalden

Het meest essentiële onderdeel van naaiwerk. De naald wordt gebruikt om de stof met draad aan elkaar te zetten. Zonder naald geen kleding!

Voor de eerste keer is een assorted needle set helemaal prima. Dit is een setje die vaak wat goedkoper is, en veel verschillende maten aan naalden bevat. Het voordeel is dat je makkelijk kan experimenteren welke maat jij het fijnst vind werken, én dat ze in de supermarkt te koop zijn. Het nadeel is dat de naalden vaak van iets mindere kwaliteit zijn. Dat betekent dat er scherpe randjes in het oogje kunnen zitten welke de draad doet slijten of breken. 

Als je dus wat vaker gaat naaien, of als je favoriete naald versleten is, kan je in de lokale stoffen- of fourniturenwinkel zoeken naar nieuwe naalden. In de winkel bij mij in de buurt hebben ze setjes waar 5 á 6 naalden van dezelfde maat in zitten. Dus die ene versleten naald heeft nu 5 broertjes! Wat wil je nog meer?

Ikzelf heb nog nooit zo’n setje gekocht omdat ik te eigenwijs ben te erkennen dat mijn naald is versleten. Echter, ik houd ervan om met redelijk kleine naalden te naaien, aangezien ze wat wendbaarder zijn dan hun grotere tegenhangers. Als je in de fourniturenwinkel zoekt zou ik gaan voor “sharps” (naainaalden) of “halfs” (ik geloof quilt naalden).

Spelden

Spelden worden gebruikt om tijdelijk stukken stof vast te houden voordat je het vastnaait. 

Ze zijn er in meerdere soorten en maten. In de supermarkt worden veelal glaskopspelden verkocht en deze zijn prima om mee te starten. Let er wel op dat de kop echt van glas is en niet van plastic, want plastic + strijkijzer = ellende. Glas voelt koud aan en is veel gladder als je er met je nagel overheen krabt.

Als je wat  meer ervaring hebt kan het zijn dat voorkeur overgaat richting de wat “oudere” kopspelden. Deze hebben een kleiner, metalen kopje wat als resultaat heeft dat ze wat platter liggen, wat wederom bij strijken fijn kan zijn. Het nadeel is wel dat je ze minder makkelijk terugvindt in je kleding.

In essentie zijn de spelden gelijk. Het grootste verschil is dat, door de kleur, een glaskopspeld iets makkelijker terug te vinden is. Maar, omdat een kopspeld kleiner is, ligt deze platter op de stof. De laatste tijd gebruik ik vooral kopspelden als ik iets vastnaai. Glaskopspelden gebruik ik vooral bij kleding draperen op mijn paspop, om zo makkelijk terug te vinden waar ik markeringen maakte.

Speldendoosje, magneet of kussen?

Iedereen die enige tijd spelden heeft weet dat het een ramp is om ze te bewaren. Het doosje waar ze oorspronkelijk in kwamen breekt vroeg of laat (want alles wat je in een tas stopt breekt per definitie… Of is dat alleen zo op middelbare school?), waarna alles los in je naaietui ligt. Er worden kussens, doosjes, magneten en combinaties van bovenstaande aanbevolen maar wat is nou de beste oplossing?

Plastic doosjes breken dus die zou ik persoonlijk niet aanraden om te kopen. Ik heb ook magneten gebruikt maar toen kwam ik erachter dat de helft van mijn spelden niet magnetisch is, dus die bleven vrolijk rondzwerven in mijn tas.

Om die reden ben ik voor een dik speldenkussen gegaan, welk ook een polsbandje heeft. De spelden steken er met  hun hele lengte in waardoor ze niet makkelijk loskomen en wederom aan de wandel gaan. Het polsbandje is handig als ik bijvoorbeeld in de trein aan mijn naaiwerk zit. Ik hoef het kussen niet neer te leggen en vergeet het dus niet. Ook tijdens draperen is het handig om het kussen aan mijn pols te hebben.

Uiteindelijk is het natuurlijke eigen voorkeur, maar als je om mijn mening vraagt zou ik je dus van harte een kussen aanraden.

Rijggaren

Rijggaren en “gewoon” garen zijn verschillende materialen. Rijggaren wordt namelijk, net als spelden, gebruikt om materialen tijdelijk vast te zetten (Basting in Engels). Het moet makkelijk weer de stof uit kunnen zonder sporen achter te laten op het uiteindelijke project. Het breekt om deze reden gemakkelijk, iets wat naaigaren niet doet.

Ik weet vrij zeker dat rijggaren in de warenhuizen en stoffen- en fourniturenwinkels te koop is. Als beginner is het een must have aangezien het je uiteindelijke naaiwerk veel netter zal maken.

Het is in enkele kleuren te koop maar in alle eerlijkheid is één kleur voldoende. Kies wat je mooi vindt! Ikzelf heb één klosje wit liggen. Niks meer, niks minder.

(Stof)schaar

In elk project wordt geknipt. Om de patronen uit de stof te halen, om draadjes af te werken, of om je (rijg)draad door te knippen. Een gewone schaar is bruikbaar voor de allereerste keer, maar een stofschaar is geen slechte investering. Deze schaar is namelijk wat scherper waardoor het de draadjes netjes doormidden knipt in plaats van dat ze uit elkaar geduwd worden door de papierschaar.

Een nieuwe of pas geslepen papierschaar kan prima doorgaan voor een stofschaar voor de eerste projecten, maar houd deze gereserveerd voor alléen stof.

De “echte” stofschaar is te koop bij warenhuizen en stoffen- en fourniturenwinkels, zowel links- als rechtshandig. Als je wat meer gedetailleerd werk wilt doen, kan je ook meteen een borduurschaar kopen. Deze hebben dezelfde scherpe kwaliteit als een stofschaar maar zijn veel fijner, voor bijvoorbeeld het afknippen van korte draadjes of het openen van knoopsgaten. Dit is echter geen must. Ik zou wel aanraden in een keer een duurdere schaar te kopen die ook lekker in de hand ligt. Een goede schaar kan namelijk je leven lang meegaan en slijpen blijft goedkoper dan een nieuwe kopen!

Het is handig om in je naaikamer ook een papierschaar bij de hand te hebben. Patroondelen of dat ene kleine papiertje wat grondig verknipt moet worden kan je toch beter met zo’n schaar doen.

Lintjes

Op mijn middelbare school hadden papierscharen een papieren ring om het handvat en stofscharen een stoffen lint. Ook bij verschillende YouTubers zie ik dat de stofschaar een lintje heeft en ook mijn beide stofscharen hebben er eentje. Het heeft een hele simpele reden. Een stofschaar mag je nooit voor papier gebruiken. Het cellulose van papier maakt de schaar zeer snel bot, waardoor deze niet meer bruikbaar is voor het knippen van stoffen. Het is dus handig om ze makkelijk te onderscheiden te maken. Net zoals het handig is om je huisgenoten te laten weten dat ze hard worden aangepakt als ze eraan dénken om jouw stofschaar voor alles behalve stof te gebruiken.

Tornmesje

Een tornmesje is specifiek bedoeld om naden open te snijden. Het is een behendiger hulpmiddel dan de schaar. Het tornmesje heeft een snijvlak tussen twee puntjes. Een van de puntjes is vaak afgestompt om zo te voorkomen dat het in je werk prikt. Het andere puntje is wél scherp om het je werk in te kunnen manoeuvreren.

Tornmesjes zijn te koop in warenhuizen, stoffen- en fourniturenwinkels, en misschien zelfs in jouw supermarkt. Je zal hem niet vanaf de eerste dag nodig hebben, maar zeker voor langer termijn is het geen weggegooid geld.

Ikzelf gebruik hem ook vaak om (rijg)garen los te snijden als een naad los moet komen, aangezien het sneller en preciezer is dan een schaar. Ik maak om de twee lusjes eentje los met het mesje waardoor de naad snel open (of weg) te krijgen is.

Meetlint

Een meetlint is altijd nodig voor naaiwerk. Je kan prima wegkomen met dat IKEA meetlint wat je nog achterin de kast had liggen voor de eerste keer, maar hoe langer je werkt, hoe liever je waarschijnlijk een super deluxe 2.0 geweldig meetlint wilt hebben. Verwar dit meetlint niet met degene die in de bouw wordt gebruikt. Deze hebben niet de flexibiliteit die je zoekt.

Het lint wordt gebruikt om vooraf aan het project de gewenste maten op te nemen. Door de buigzame eigenschappen van het lint kan je dus de omtrek van je middel op gemakkelijke wijze meten. Deze linten zijn wederom te koop bij zowel supermarkten, warenhuizen en stoffen- en fourniturenwinkels. Eentje die versterkt is is het fijnst. Ze voelen iets dikker en steviger aan. In de foto is het gele meetlint versterkt. Het is wat stugger, beide kanten voelen getextureerd aan (de witte is aan een kant glad en aan een kant getextureerd) en over het algemeen minder “slap”. , want het moment dat het lint per ongeluk uitrekt gaan je maatnames licht naar de knoppen, iets wat in naaiwerk niet handig is. Zeker niet als je dat nauwsluitende korset wilde maken.

Vingerhoed

Op oude afbeeldingen van kleermakers is altijd een grappig zilveren dopje op een van de vingers te zien… De vingerhoed. Ook deze bestaat in verschillende soorten en maten. Hij is te koop bij stoffen- en fourniturenwinkels in zowel plastic, metaal en leer. Hoewel ze niet duur zijn is het ook niet lastig zelf te maken.

Maar waarom zou je een vingerhoed hebben, buiten dat het er grappig uit ziet?

Als je snel wilt leren naaien zal de naald op een gegeven moment vaak pijnlijk in je vinger duwen. De vingerhoed wordt op deze vinger gezet om zo de druk van de naald over je vinger te verdelen. Als die pijn weg is kan je meer kracht op je naald zetten en daardoor sneller steek na steek maken.

Enkele andere ideeën

Etui

Een plek om je spullen samen te houden, en om soms kleine projecten in te bewaren. Het soort etui maakt niet echt uit, zolang het maar goed af te sluiten is om die verdwaalde speld toch binnen te houden. Mijn moeder gebruikt een oud leren penetuitje, en ik heb een toilettas die ik nooit op die manier heb gebruikt, maar welk ik ook te mooi vond om weg te gooien.

Draaddoorsteker

Een van de grotere frustraties is het krijgen van een draad door het oogje van de naald. Een draaddoorsteker helpt hierbij. Maar ondanks dat ik er een heb gebruik ik hem eigenlijk nooit. Te koop in supermarkten, en stoffen- en fourniturenwinkels. Zit soms ook in een standaard naaisetje.

Stofkrijt/krijtpotlood

Bij het markeren van stof kan je gebruik maken van een potlood of pen, het voordeel van krijt is dat het makkelijk uit te vegen is. Je kan ook, in plaats van krijt rijgdraad gebruiken. Ik ben hier groter fan van omdat het aan beide kanten van een stuk stof te zien is, en omdat het alleen “uitveegt” als ik dit wil. Te koop in stoffen- en fourniturenwinkels.

Stofklemmetjes

Naast spelden kan je soms ook gebruik maken van stofklemmetjes. Als de randen van de stof gelijke afstand hebben van de te naaien lijn zijn ze zeer bruikbaar. Ook als elk gaatje open blijft staan in de stof. Ze zijn te koop in stoffen- en fourniturenwinkels als “quilting clips”

Priem

Een priem is bedoeld om gaatjes te maken. Als er niet al een in je gereedschapskist zit kun je overwegen er een te kopen. Maar dit is zeker niet voor de korte termijn nodig. Mijn eerste projecten met gaatjes zijn gemaakt door eerst een schroef de stof in te werken en daarna het gat met een breinaald op te rekken. Hoewel dit onorthodox is werkte het eigenlijk goed genoeg.

Tot slot

Vandaag hebben we het gehad over wat je het beste wél (en niet) koopt voor jouw eerste naaiproject. Zoals eerder genoemd zijn er nog honderden andere dingen op de markt die je zouden moeten helpen om nog beter je werk te doen, maar al deze dingen zijn niet nodig om low budget deze hobby uit te proberen. Hoe langer je naait, hoe beter je zal kunnen inschatten welke gadgets jou werkelijk zullen helpen met je werk en welke in de weg zullen zitten. Tot dan toe zou ikzelf ze lekker links laten liggen.

Hopelijk geeft dit je je eerste houvast! Als je vragen hebt hoor ik dit graag. Je kan me bereiken via Discord (Lindy (zij/haar) op de LARP Platform server) en altijd via e-mail Info@role-kostuumbouw.nl. Naast het schrijven van artikelen geef ik persoonlijke hulp bij het maken van kleding. Interesse? Neem dan vooral contact op, dan kijken wij samen naar wat mogelijk is!

Mijn volgende artikel in deze serie draait om hoe je het beste aan je eerste kostuum kan beginnen. Zie ik je daar weer?