Kostuums maken deel 2: Stofkeuze

Vorige keer heb ik uitgelegd hoe je begint met het maken van een kostuum, namelijk door een patroon uit te zoeken. Nu heb je een patroon en dan? Dan ga je op zoek naar de perfecte stof om je kledingstuk van te maken.

Maar waar haal je stof? Stoffen kan je vinden op verschillende plekken, in de lokale stoffenwinkel, op stoffenmarkten en op internet, er zijn voor en nadelen aan stof halen bij alledrie.

Eigenlijk moet je stoffen voelen voordat je ze koopt, de kwaliteit kan verschillen, al is het exact dezelfde soort stof. En je wilt natuurlijk kunnen voelen of het lekker zit en of het een soepele of stugge stof is. Verder kan stof verschillende kleuren hebben onder verschillend licht. Hiervoor kan je het best naar een lokale stoffenwinkel of naar de stoffenmarkt. Het voordeel aan de stoffenwinkel is dat die er altijd is en dat bij de meeste winkels het personeel je vragen altijd kan beantwoorden, zeker als het wat rustiger is. Je hebt rustig de tijd om rond te kijken en alle soorten stoffen even te voelen. Kijken doe je met je ogen geldt dus zeker niet bij een stoffenwinkel! Nu ligt het een beetje aan de winkel, maar stoffen bij de stoffenwinkel kunnen wat duurder zijn dan op de stoffenmarkt of online, dit is omdat het huren van het winkelpand en alle andere kosten van het draaien van een stenen winkel er natuurlijk ook nog bijkomen.

Een andere mogelijkheid is om naar de stoffenmarkt te gaan, in sommige dorpen of steden staan er altijd een paar stoffen of fourniturenkramen op de weekmarkt maar er zijn ook markten alleen voor stoffen en fournituren. Er zijn verschillende soorten stoffenmarkten die door Nederland (en het buitenland) trekken, je zal op de agenda van de markten zelf moeten kijken wanneer ze bij je in de buurt staan. Voorbeelden van stoffenmarkten zijn: Stoffencircus, Stoffenspektakel en Stoffenbeurs, verder zijn er nog een paar steden met eigen wekelijkse stoffenmarkten. Zelf vind ik de sfeer op stoffenmarkten altijd heerlijk, zeker als het lekker weer is. Het voordeel van stoffenmarkten in vergelijking met stoffenwinkels is dat er in een keer heel veel verschillende kramen zijn en het assortiment dus heel uitgebreid is. Vaak staan er ook een aantal kramen met budgetstoffen van 1 á 2 euro de meter, dus op de stoffenmarkt kan je heel goedkoop slagen. Let wel op, vaak krijg je ook waar je voor betaalt, ook hier geldt, voel de stof! Controleer ook altijd even of er geen scheuren in zitten, ik ben nog wel eens thuis gekomen met een lap stof waar (gelukkig aan de rand) een behoorlijke scheur in zat. Vaak is het op stoffenmarkten ook vrij druk, dus echt de tijd om vragen te beantwoorden heeft de verkoper vaak niet. Nadeel is dat de stoffenmarkt niet altijd bij je in de buurt staat, hier in Leiden komt iedere individuele stoffenmarkt 1 keer per seizoen langs, dus 3 keer in het voorjaar, en 3 keer in het najaar. Als ik dan tussendoor nog wat nodig heb moet ik het dus online bestellen of bij de stoffenwinkel in de buurt langsgaan.

Je kan stoffen dus ook online bestellen, voordeel is dat je het huis niet uit hoeft, het vaak de volgende dag al bezorgd wordt, en met goed zoeken kan de stof nog lekker goedkoop zijn ook. Verder heb je de keuze uit veel online winkels dus ook heel veel verschillende soorten stoffen. Nadeel aan online winkels is dat je de stof niet kan voelen, en de kleur van de stof kan altijd afwijken van de foto die ze op de site hebben staan. Je kan het natuurlijk ook als een nadeel zien dat je minimaal een dag moet wachten voor je kan beginnen. Voorbeelden van online winkels zijn: Textielstad, Budgetstoffen en stoffen.net (deze heeft wel een week verzendtijd). Voor fournituren kan je altijd kijken op fournituren.nl

Nu sta je voor een hele grote berg stof, maar welke moet je kiezen? Het hangt een beetje af van wat je wilt maken, en daarom zal ik de meest voorkomende, of meest LARP geschikte stoffen behandelen. Er zijn heel veel verschillende stoffen, maar zelfs binnen dezelfde soort stof zijn er nog wel eens verschillen tussen de verschillende producenten. De eigenschappen die ik opnoem gelden dus over het algemeen maar zeker niet altijd. (Zo zijn er bijvoorbeeld stretch katoenen, terwijl katoen over het algemeen niet rekt.)

Katoen

De meest bekende en meest gebruikte stof. Katoen stretcht over het algemeen niet het is te krijgen in alle soorten kleuren en met alle mogelijke opdrukken. Katoen glijdt amper, is makkelijk te bewerken en is vaak een van de goedkopere soorten stof. Katoen moet je wel altijd afwerken anders gaat het rafelen. Voor een beginner is katoen zeker aan te raden, maar let op dat als het een kledingstuk is wat over je hoofd gaat je er knopen (of een rits) inzet, want het rekt dus niet.  

Linnen

Linnen wordt al eeuwenlang gebruikt om kleding van te maken, dus als je periodiek correct wilt zijn tot aan je stofkeuze aan toe is linnen een goede optie. Linnen is ook in vele kleuren te krijgen al zullen de kleuren minder fel zijn dan van katoen. Linnen is erg luchtig en is een fijne stof om in de zomer te dragen, maar het kan heel erg kreukelen, nu is dat voor LARP meestal niet zo’n ramp, want welke reiziger heeft nu normaal gesproken een strijkijzer bij zich? Naast dat linnen erg kreukt zal het ook redelijk gaan rafelen, nu is dat niet erg want linnen is net als katoen een goede stof om te oefenen met naden afwerken. Het valt in dezelfde prijsklasse als katoen, en ook linnen rekt niet, het is dus een goede startersstof.

Tricot

Tricot is een moderne stof die vooral veel gebruikt wordt voor kinderkleding en wat strakker zittende kleding. De voornaamste eigenschap van tricot is namelijk dat er veel rek in zit. Ook tricot is te krijgen in alle kleuren en allerlei soorten motiefjes, en is meestal ook niet al te duur. De stretch van tricot is ook wel meteen iets wat het wat vervelender maakt om met tricot te werken, zodra je het geknipt hebt zullen de naden gaan krullen. Hoe slechter de kwaliteit van de tricot de meer dat het zal krullen. Op zich hoeft tricot niet afgewerkt te worden omdat het niet rafelt, maar misschien wil je het toch wel doen om het krullen tegen te gaan. Voordeel is weer dat je er geen knopen of rits in hoeft te zetten als het een kledingstuk is wat over je hoofd gaat juist omdat er rek in zit.

Denim (spijkerstof)

Denim, ook wel spijkerstof is een katoenen stof die door een bepaalde manier van weven erg stevig word. De stof is populair geworden aan het eind van de 19e eeuw, en is dus niet erg bruikbaar voor fantasy en middeleeuwse LARP. Voor post-apoc, moderne of futuristische settings kan dit wel gebruikt worden. Het is een hele stevige stof die niet snel kapot gaat en ook wel een stootje kan hebben. Omdat de stof zo stevig is en vaak wat dikker, zijn er naaimachines die het niet fijn vinden om door meerdere lagen denim heen te naaien. De naaimachine zal dan steken overslaan of er gewoon niet doorheen komen, wat niet erg goed is voor je naaimachine. Verder is denim redelijk goed te naaien, maar ook deze stof heeft de neiging om te gaan rafelen en moet afgewerkt worden. Ik zou denim niet aanraden voor een eerste project.

Fleece

Fleece is lekker zacht, lekker warm en te krijgen in veel verschillende soorten kleuren. Omdat het zo lekker warm en zacht is kan je er heel goed een warme cape of jas van maken om aan te doen wanneer het wat kouder word. Zeker polar fleece is op stoffenmarkten zeer goedkoop te krijgen. Fleece hoeft niet afgewerkt te worden, en daarom kan ik het zeker aanraden voor een eerste project.

Satijn

Satijn is een soepele glanzende stof die meestal gebruikt wordt voor luxe uitziende kleding. Omdat het zo soepel is glijdt de stof ook heel makkelijk ergens heen. Als je van plan bent om met satijn te werken moet je zorgen dat je heel veel spelden gebruikt om dingen vast te spelden. Satijn rafelt heel erg, en ik zou satijn dan ook niet aanraden voor een eerste project.

(Gekookte) wol

Wol wordt al eeuwen gebruikt om kleding van te maken, en met een goede reden. Wol is perfect om warme kleding van te maken, een lekkere warme jas of lange poncho, voor de koudere avonden of winter LARPs bijvoorbeeld. Wol wordt als doek vaak verkocht als gekookte wol, dit is wol die gebreid of geweven is en verdikt door de warmte van het water. Dan word de wol gedroogd en gestoomd wat de wol vervilt en lekker maakt om te dragen. Gekookte wol hoeft niet afgewerkt te worden en er zit een heel klein beetje stretch in. Het is niet een van de goedkoopste stoffen, maar je zal er lang plezier van hebben. Als je er een simpel kledingstuk van maakt zoals een cape kan je het zeker voor een eerste kledingstuk gebruiken.

(Nep) Leer

Een materiaal wat vaak gebruikt wordt voor LARP is leer. Ik heb het hier over soepel leer en suède, niet de dikke stugge variant waar armour of bracers van gemaakt worden. Je hebt echt en nep leer maar beide moeten ongeveer op dezelfde manier verwerkt worden. Bij leer moet je goed opletten, als je er eenmaal een gaatje in heb gemaakt met een naald zal je het altijd blijven zien. Alles dus goed controleren voor je wat naait. Als je leer wilt verwerken op de naaimachine is een glad naaimachinevoetje zeker aangeraden, een gewoon voetje kan namelijk afdrukken maken in het leer die je er lastig of niet uitkrijgt. Ook zal je leernaalden in je naaimachine moeten zetten. Leer hoef je niet af te werken.

Echt leer is niet goedkoop, goed realistisch nep leer ook niet. Omdat fouten heel snel opvallen bij leer, en het lastiger te verwerken is dan andere stoffen raad ik leer niet aan als je net begint met kostuums maken.

(Nep) Bont

Bont word al zo lang mensen kleding dragen gebruikt, en het kan een kostuum helemaal afmaken. Omdat bont harig is zullen er bij het knippen heel veel haren vrij komen, dit kan je een beetje tegengaan door het bont zo dicht mogelijk bij de stof zelf te knippen, maar haarvrij gaat het verwerken nooit worden. Bont rekt niet, en hoeft niet afgewerkt te worden. Echt bont is duur en heeft op sommige punten dezelfde problemen als leer, fouten kan je niet snel herstellen. Je hebt goedkope nep bont, maar vaak ziet dit er niet erg realistisch uit en kan je duidelijk voelen dat het van een soort plastic is gemaakt. Er zijn enorme prijsverschillen in het nepbont van ongeveer 10 euro p/m tot 150 euro p/m. Vaak is het hoe duurder hoe realistischer, maar met goed zoeken kom je soms goed nepbont tegen voor een goede prijs. (Ik had laatst heel mooi bont voor 14 euro p/m gevonden). Omdat het met al het haar vrij vervelend is om mee te werken kan ik aanraden bont niet voor een compleet kostuum te gebruiken als het je eerste is, maar een decoratief randje kan altijd.

Velours (Fluweel)

Eigenlijk zijn velours en fluweel twee verschillende stoffen, maar voor het gemak neem ik ze hier samen. Het zijn luxe stoffen, die door de manier waarop ze geweven zijn ook vrij zacht zijn. Deze stoffen zijn voornamelijk geschikt voor het maken van kleding die er luxe uit moet zien. Het glanst en is vrij soepel. Velours en fluweel zijn niet de meest goedkope stoffen, maar je hebt ‘velours de panne’ wat de goedkopere versie hiervan is. Deze stoffen moeten afgewerkt worden en zeker de velours waar wat stretch in zit krullen net als tricot om bij of na het naaien. Tijdens het knippen moet je de stofzuiger ernaast zetten want je zal compleet onder het glitter en pluis komen te zitten. Vanwege de stretch en het krullen kan ik niet aanraden om het voor je eerste kostuum te gebruiken, maar zodra je wat ervaring hebt met stretch stoffen kan het zeker gebruikt worden voor mooie jurken e.d.

---

Naast deze stoffen zijn er nog vele meer, maar dit zijn (naar mijn idee) de meest gebruikte stoffen, en LARP geschikte stoffen. Er zijn natuurlijk vele variaties en ondersoorten van dezelfde stof, dus wat hierboven geschreven staat geldt niet altijd. Als je voor een lap stof staat en je afvraagt of het geschikt is en wat voor soort het precies is kan je natuurlijk altijd de verkoper even aanschieten, die weet er wel wat vanaf (tenzij je online koopt maar daar staat meestal wel bij waar de stof exact van gemaakt is). Ik hoop dat dit artikel je iets meer wegwijs maakt in de ellenlange lijst aan verschillende stoffen die er bestaan, als je op zoek bent naar een specifieke stof kan je nog kijken of hij hier tussen staat (helaas kon ik geen Nederlandse overzichtspagina vinden).

Dan heb je je stof en je hebt een patroon! Kan het nu dan onder de naaimachine door? Helaas moet je daar nog even mee wachten, volgende keer wil ik eerst ingaan op het knippen van de stof en het lezen van patronen.