Larp jezelf beter

Een tijdje geleden schreef Jolanda een artikel over bleed, de emotionele overlap tussen je personage en jezelf. Hierin benadrukt ze het belang van een scherpe scheidslijn tussen jou en het karakter, zodat je ongewenste invloed op je eigen gemoedsrust kunt beperken. Ik wil graag wat vertellen over hoe ik deze invloeden juist gebruik om mezelf verder te ontwikkelen.

Toen ik mijn eerste larp-personage schreef, wilde ik een personage dat totaal niet op mezelf leek. Ivy was een slavinnetje dat als huisdier werd behandeld, en zo bang en onderdanig was dat ze met een grote glimlach alles deed om maar niemand voor het hoofd te stoten. In haar beleving was elke tekortkoming letterlijk levensbedreigend.

Tot mijn verbazing voelde ik al na het eerste evenement echo’s van Ivy in mijn dagelijks leven. Elke keer dat ik met een glimlach mijn mening inslikte, of stilletjes mijn grenzen liet overschrijden, herkende ik dat bange slavinnetje in mijn gedrag. Omdat ik deze dingen voor mijn rol bewust had ingezet, kon ik dit gedragspatroon beter herkennen.

Vanaf die eerste bewustwording ben ik mijn larp-personages gaan gebruiken voor actieve zelfverbetering. Hiervoor gebruik ik drie verschillende strategieën, die ik hieronder zal toelichten. Ik hoop dat door mijn ervaringen te delen, meer mensen niet alleen het beste uit hun personages, maar ook uit zichzelf kunnen halen.

Strategie A: Bestaande eigenschappen overdrijven

“Mijn mening is wat ik denk dat jij wilt horen” – Ivy

Helaas is er een wereld van verschil tussen een negatieve eigenschap herkennen en daadwerkelijk afleren. Zodra ik doorhad dat Ivy’s onderdanigheid wel degelijk op mezelf gebaseerd was, ben ik het gaan uitvergroten. Hoe harder Ivy werkte voor goedkeuring, hoe meer het opviel wanneer ik zélf onderdanig was.

Bovendien kon ik binnen het spel experimenteren met wanneer ik wel of niet onderdanig wilde zijn. Ivy werd erg goed in ‘selectief gehoorzamen’; zo werd “hier blijven” een bevel voor 5 minuten en “ga maar” permanente toestemming. Langzaamaan kon ik ook buiten larp beter sturen in hoe ver ik ging om anderen een plezier te doen.

Uiteindelijk had Ivy haar ‘baasjes’ zo om haar vingers gewonden dat ze alleen nog ‘bevelen’ kreeg die ze daadwerkelijk wilde uitvoeren. Hoewel ze haar mening niet expliciet gaf, maakte ze haar talenten duidelijk zodat daar meer om gevraagd zou worden. Als zelfs de mishandelde slavin Ivy voor haar mening op kon komen, dan zou ik dat zelf toch zeker ook wel mogen?

Strategie B: Nieuwe eigenschappen aanleren

“Doe jij het maar voor me” – Nura

Hoe doe je dat eigenlijk, voor jezelf opkomen? Voor mij was het nog steeds erg lastig om daadwerkelijk mezelf voorop te zetten. Daarom heb ik het personage Nura uitgewerkt: een ijdele belastingsinner die altijd liever lui dan moe was, haar slaaf al het werk liet doen en het liefste een rijke man wilde vinden zodat ze gewoon thuis kon blijven.

Nura spelen voelde raar en ongemakkelijk. Elke keer dat ik mijn slaaf een beleefd verzoek deed, reageerde hij met “Ja natuurlijk, meesteres!” om me aan onze machtsverhouding te herinneren. Maar gaandeweg werden Nura’s wensen sterker en luider. Het eerste weekend dat ik haar speelde, kon ik als belastingsinner precies uitvogelen wie de rijkste vrijgezel van het marktplein was en aan het einde van het eerste weekend waren we verloofd.

Eenmaal getrouwd heeft Nura haar verantwoordelijkheden meteen op manlief afgeschoven. Was de administratie niet in orde? Oeps, succes liefje. Ze nam geen verantwoordelijkheid, ze probeerde niets goed te maken en ze deed haar eigen ding. Nura is het absolute uiterste van egoïsme, en zeker niet waar ik zelf wil eindigen, maar deze extreme variant was wel een prima manier om assertiviteit te oefenen.

Strategie C: Doemscenario’s uitproberen

“Je haat me omdat ik een andere mening heb” – Ellie

Mijn grootste angst is dat mensen het mij persoonlijk en onherroepelijk kwalijk nemen als ik achter mijn meningen ga staan. Bij de kleinste discussie over smaakverschillen gaan achter in mijn hoofd de alarmlichten aan en begint de adrenaline te vloeien. “Agree to disagree” voelt voor mij levensgevaarlijk. Maar wat gebeurt er nu écht als ik iets radicaal anders geloof dan de persoon tegenover me?

Ellie is mijn persoonlijke nachtmerrie. Ze is geboren in een land waar haar geloof een halsmisdaad is, en gevlucht naar een land waar haar magie een halsmisdaad is. En toch vecht ze op haar manier voor haar idealen, en is ze zelfs de politiek in gegaan. Elke confrontatie met een andere speler is een confrontatie met mezelf, en het is een emotioneel uitdagende en uitputtende rol waarin ik al meer dan eens ben ingestort.

Deze strategie is riskant en kan negatief doorslaan als je niet goed voor jezelf blijft zorgen. Ik heb van tevoren en tussendoor uitgebreid gesproken met mijn medespelers, zowel Ellie’s vrienden als haar vijanden, over wat ik probeer te doen en hoe zij daarbij kunnen helpen. Ik heb de spelleiding op de hoogte gesteld en gezorgd dat ik er op elk moment uit kan stappen als ik dat nodig heb. Zulke maatregelen zijn in alle gevallen waardevol, maar zijn in deze situatie extra belangrijk. Binnen deze sterk afgekaderde, veilige omgeving kan ik knallen, en tot mijn verbazing gaat het goed met Ellie. De wereld is niet ontploft. Een meningsverschil is geen doodvonnis.

Door de jaren heen heb ik veel gebruik gemaakt van de emotionele bleed tussen mezelf en mijn personages. Ik heb mijn bestaande eigenschappen uitvergroot om ze beter te kunnen begrijpen, nieuwe eigenschappen uitgeprobeerd om ze zelf te kunnen toepassen, en doemscenario’s getest om mijn angsten te overwinnen. Soms was het een bewuste keuze, andere keren een onbedoeld effect. Maar als je goed stilstaat bij wie je bent en wie je wilt worden, kan Larp een goed gereedschap zijn om veilig je grenzen te verleggen.

Tenslotte wil ik nog even stil staan bij professionele begeleiding door bijvoorbeeld een psycholoog of een huisarts. Zelfhulp is namelijk geen vervanging voor professionele hulp. Als je ergens veel last van hebt, is het belangrijk dat je naast zelfhulp ook andere vormen van ondersteuning zoekt. Dat kan je bovendien helpen om je zelfhulp aan te scherpen zodat je geen ongezonde lessen leert. Dan kun ook jij jezelf beter Larp-en.